„Piękno do mnie przyszło…” Wojciech Weiss. Malarstwo białego okresu 1905–1912

Wystawa „Piękno do mnie przyszło… Malarstwo białego okresu 1905–1912” to prezentacja malarstwa Wojciecha Weissa (1875–1950) z czasu postmodernistycznego, dojrzałego i pełnego wewnętrznej oraz artystycznej harmonii. Lata studiów spędzone w Krakowie, podróże po Europie, spotkanie z Stanisławem Przybyszewskim, współpraca z krakowskim „Życiem” i warszawską „Chimerą”, niepokoje młodości oraz aktywne uczestnictwo w życiu artystycznym przełomu wieków, sukcesy malarskie – uczyniły z artysty jednego z bardziej interesujących przedstawicieli polskiego modernizmu.

Dojrzały wiek męski, poznanie przyszłej żony, własnej studentki Ireny Silberberg, a także przenosiny wraz z rodzicami do Kalwarii Zebrzydowskiej w pobliży Krakowa zapoczątkowało w sztuce Weissa nowy etap. Jest to czas apoteozy życia, której wyrazem stała się zmiana w malarstwie artysty. Motywy do swojej twórczości z lat 1906–1912 Wojciech Weiss znajdował w najbliższym, idyllicznym otoczeniu: w domu ukrytym w starym sadzie w Kalwarii, dokąd przeprowadził się z rodzicami i żoną, w otaczającym go ogrodzie, pobliskich polach, w wynajętej pracowni na Podzamczu w Krakowie i niedalekich uliczkach. Malował wówczas tylko to, co mógł obserwować w swoim najbliższym otoczeniu. Cierpliwą, nie zawsze świadomą obserwacji, modelką była młoda, piękna żona. Na wystawę znajduje się wiele jej portretów: „Cień”, „Renia w kapeluszu”, „Renia na knie”, „Renia w ceglastym szalu”, „Renia w szarej sukni” oraz podpatrzonych scenek z życia rodzinnego: „Renia haftująca przy oknie”, „Renia czytająca”, „Renia za sztalugami” (Irena Weiss była utalentowaną malarką), „Renia pisząca przy lampie naftowej”. Wizerunkom żony towarzyszyły równie intymne portrety najbliższych: matki, ojca, ciotki. Spokojne, ciche życie toczy się w świetle lampy naftowej i blasku słońca, prześwietlającego bujną roślinność ogrodu. To tam spędzano letnie dni na domowych zajęciach, rozmowach i odpoczynku. Kalwaryjski dom z ogrodem, tak jak pracownia na Podzamczu, to przestrzenie pracy, twórczości. Na płótnach pojawi się więc i twarz artysty z pędzlami, Renia tworząca przy sztaludze i naga modelka w ciepłym blasku dnia. Wizerunkom najbliższych towarzyszą niezliczone obrazy przedstawiające kalwaryjski ogród: kwitnące kwiaty caprifolium, słoneczniki, pierwiosnki, gałązka kwitnącej jabłoni, słońce w ogrodzie i sad zimą widziany przez okno. Godnymi utrwalenia pędzlem był i narożnik domu, i bramka przy domu, i gołębnik, i ściana domu Na rozświetlonych słońcem płótnach i tekturach Weissa ważne są okna. Pozwalają na łagodne przenikanie się wnętrza domu z ogrodem. Przez szyby odbijające światło i promienie słońca widać ogród, sad, przechodzącą Renię, dalekie pola, lub bliskie pracowni z Podzamcza Planty. Przez pełne świetlnych refleksów okna widać wnętrze domu.
Obrazy przedstawione na wystawie „Piękno do mnie przyszło…” są wyrazem afirmacji życia i natury artysty oraz jego fascynacji kolorem, światłem i … sztuką Japonii. Wojciech Weiss czerpał je z charakterystycznego dla początków XX wieku zainteresowania estetyką Dalekiego Wschodu oraz z przyjaźni ze znanym krakowskim kolekcjonerem japońszczyzny Feliksem Jasieńskim. Dzieła z tego okresu mają specyficzną, fragmentaryczną kompozycję, często srebrzystą, lekko matową kolorystykę, cechuje je swoisty dekoracjonizm i ornamentalizm. Wielką rolę w wówczas używanej przez malarza palecie barwnej odgrywa biel. Wśród obrazów nie brak jednak i takich, w których barwy mają intensywną i nasyconą moc, np. „Bukiet jesienny na oknie”, „Kwitnące hemoocallisy”, „Róża ze szklaną kulą”. Na innych świat rzeczywisty nieomal ginie w jasnej ferii barw: „Strumyk wiosną”, „Jabłonie przy ścieżce”.

Na wystawie prezentowany jest 121 prac Wojciecha Weissa. Są to oleje na płótnie lub tekturze oraz pastele; wszystkie pochodzą z prywatnej kolekcji. Autorką scenariusza jest wnuczka malarza Zofia Weiss Nowina-Konopka. Premiera ekspozycji miała miejsce w kwietniu 2007 roku w Muzeum Pałacu w Wilanowie.
W Muzeum Okręgowym w Suwałkach prezentowana będzie do 15 czerwca bieżącego roku.
Wystawie towarzyszy katalog pt. „Piękno do mnie przyszło…”.