Archeologia

Kierownik działu:
mgr Jerzy Siemaszko, starszy kustosz, e-mail: archeologia@muzeum.suwalki.pl
Pracownicy:
mgr Renata Maskowicz – Sikorowska, dokumentalista, e-mail: rysarch@muzeum.suwalki.pl
W działalności naukowo-badawczej i edukacyjnej uczestniczy mgr Jerzy Brzozowski, starszy kustosz, dyrektor muzeum.
Pracownicy działu są członkami Europejskiego Stowarzyszenia Archeologów, Stowarzyszenia Naukowego Archeologów Polskich, Stowarzyszenia Muzealników Polskich, Stowarzyszenia Krzemieniarskiego SKAM oraz Augustowsko-Suwalskiego Towarzystwa Naukowego.

Dział Archeologiczny prowadzi szeroką działalność naukowo-badawczą w Polsce północno-wschodniej. Specjalizuje się w dwóch zasadniczych dziedzinach: badaniu epoki kamienia w północno-wschodniej Europie oraz archeologii Bałtów Zachodnich.

Większość badań terenowych (powierzchniowych, planigraficznych i wykopaliskowych) dotyczy epoki kamienia. Do niedawna ten okres pradziejów na Suwalszczyźnie i Mazurach należał do najsłabiej zbadanych. Dzięki systematycznym pracom prowadzonym przez dział okazało się, że ten region należy do wyjątkowych, o ogromnej koncentracji stanowisk z tego okresu. Udało się też w znacznym stopniu usystematyzować klasyfikację chronologiczno-kulturową w północno-wschodniej Europie i zdobyć bezcenne informacje o osadnictwie paleolitycznym i mezolitycznym w tej strefie. Do największych osiągnięć badawczych można zaliczyć odkrycie obozowiska kultury kundajskiej z najwcześniejszej jej fazy, sprzed około 10,5 tysiąca lat w Miłukach, pow. Ełk, z zachowanymi materiałami organicznymi i pozostałościami szałasu oraz obozowiska kultury ahrensburskiej ze schyłku epoki lodowej w Szczebrze, pow. Augustów. Do czasu tych badań nie spodziewano się obecności obu tych kultur w tej części Polski. Oba stanowiska dostarczyły unikatowych eksponatów krzemiennych.
W sprzyjających warunkach naturalnych w Miłukach zachowały się ponadto bogate materiały organiczne (m.in. kości zwierzęce, szczątki roślinne), w tym interesujące narzędzia z kości i rogu. Innych cennych odkryć dokonano w Dręstwie, pow. Augustów. Znaleziono tam kilka obozowisk i osad z epoki kamienia, również z zachowanymi materiałami organicznymi, w tym dwa groby łowców, sprzed 6,5 i 4,5 tysiąca lat. Plonem badań terenowych Działu Archeologii Muzeum Okręgowego w Suwałkach jest jedna z najbogatszych kolekcji zabytków krzemiennych, obejmująca ponad 60 000 egzemplarzy.
Wyniki studiów naukowych prezentowane są w kraju i za granicą podczas licznych kongresów oraz publikowane w wielu artykułach, w językach polskim i angielskim.

Muzeum Okręgowe w Suwałkach obejmuje swą działalnością ziemie, na których od wczesnej epoki żelaza po wczesne średniowiecze zamieszkiwali Bałtowie Zachodni. Rzutuje to w sposób oczywisty na profil zbiorów. Ich trzon stanowi unikatowa kolekcja, pochodząca z wykopalisk w Szwajcarii koło Suwałk, przeprowadzonych w latach 50 i 60 ubiegłego wieku w ramach Kompleksowej Ekspedycji Jaćwieskiej. Dział Archeologiczny prowadził także własne badania wykopaliskowe na innych cmentarzyskach kurhanowych, w Bilwinowie i Garbasie, pow. Suwałki. Szczególnie cenna, choć niewielka kolekcja pochodzi z cmentarzyska grobów płaskich w Przytułach, pow. Olecko, datowanych na przełom er.
Do muzeum należą także atrakcyjne eksponaty z badań prowadzonych wspólnie z wieloma innymi instytucjami, m.in. uniwersytetami w Białymstoku, Warszawie i Toruniu czy Państwowym Muzeum Archeologicznym oraz Instytutem Archeologii i Etnologii PAN w Warszawie. Najcenniejsze pochodzą ze stanowisk w Dudce, Pieczarkach, Szurpiłach i Paprotkach. Łącznie w zbiorach posiadamy przeszło 70 000 zabytków archeologicznych. Najciekawsze z nich można obejrzeć na stałej wystawie Pradzieje Suwalszczyzny i wschodnich Mazur.

Przez wiele lat Dział Archeologii Muzeum Okręgowego w Suwałkach zajmował się również ochroną obiektów archeologicznych we współpracy z centralnymi i wojewódzkimi służbami konserwatorskimi. Ochrona dziedzictwa kulturowego zajmuje nadal w naszych działaniach poczesne miejsce.

Dział Archeologiczny uczestniczy w pracach o charakterze oświatowym i popularyzatorskim. Od ponad 25 lat opiekuje się Klubem Archeologicznym, a od niedawna także Bractwem Jaćwingów. Wraz ze skupioną w nich młodzieżą rozwija działalność z dziedziny archeologii doświadczalnej, prezentowaną między innymi na dorocznych Festynach Archeologicznych. Promujemy i popularyzujemy archeologię i osiągnięcia naukowe poprzez liczne wykłady i prelekcje, lekcje muzealne, artykuły popularne i popularnonaukowe oraz stałą współpracę z mediami.