Sygnatura inaczej pisana

Przed 200. laty w Monachium powołano do życia Królewską Akademię Sztuk Pięknych. W tym roku z okazji jubileuszu tego wydarzenia zorganizowano w stolicy Bawarii wiele wystaw i imprez artystycznych. Do najważniejszych należała otwarta w Haus der Kunst wielka ekspozycja ukazująca dwustuletni dorobek akademii. Na wystawie pod znaczącym tytułem „Die Kraftprobe” („Próba sił”) znalazły się także obrazy artystów polskich związanych z akademią. Wśród prezentowanych autorów było ośmioro artystów polskich: Jan Matejko, Aleksander Gierymski, Maksymilian Gierymski, Władysław Czachórski, Józef Brandt, Alfred Wierusz-Kowalski (obraz Wilk ze zbiorów Muzeum Okręgowego w Suwałkach), Julian Fałat i Zofia Stryjeńska.

2 lipca w Centrum Kultury Polskiej przy Prinzregentenstr. 7 otwarto wystawę pod tytułem „Sygnatura inaczej pisana”. Próżno było szukać na niej płócien z chociaż jednym zamaszystym podpisem artysty. Zamiast olei, pasteli czy akwarel – niewielkie zdjęcia portretowe, dyplomy, pisma, pozwolenia, podania, zaproszenia, listy! Obok duże zdjęcia pracowni Alfreda Wierusza-Kowalskiego, Józefa Brandta, Władysława Czachórskiego i mniej znanych: Franciszka Streitta, Antoniego Kozakiewicza i kilku innych, przebywających w Monachium na stałe lub czasowo malarzy polskich. Całość uzupełniały duże zdjęcia portretowe i grupowe oraz kilkadziesiąt dziewiętnastowiecznych reprodukcji malarstwa polskiego. Były to „sygnatury inaczej pisane” – znaki obecności artystów polskich w Monachium.
Każde z oglądanych zdjęć, dokument, list opowiadało nie tylko o człowieku, ale także o jego życiu i pracy w Monachium. Dyplomy, medale, zaszczyty były dowodami talentu i twórczości polskich malarzy oraz odnoszonych przez nich sukcesów.
Była to pierwsza od ponad stu lat tak liczna obecność malarzy polskich w Monachium.
W XIX wieku wielu młodych Polaków kształciło się w Monachium. Przyszli artyści doskonalili swoje umiejętności i krystalizowali talenty w Królewskiej Akademii Sztuk Pięknych. Często studia uzupełniali nauką w licznych prywatnych pracowniach prowadzonych przez uczelnianych profesorów. Jubileusz 200-lecia monachijskiej akademii jest okazją, aby wcześniej w stolicy Bawarii, a teraz także w Polsce, przypomnieć to środowisko artystyczne.
Tworzyła je cała rzesza wybitnych polskich artystów związanych z Monachium przez prawie sto lat. Pierwsze polskie nazwisko wpisano do księgi immatrykulacyjnej uczelni w 1828 roku. Przez dziesięciolecia z akademią związało się ponad 600 studentów z Polski.

Wystawa, którą zorganizowało Muzeum Okręgowe w Suwałkach wraz z Konsulatem Rzeczypospolitej Polski, a która była prezentowana w lipcu w Monachium, a dziś w Suwałkach ma na celu poszerzenie wiedzy na temat polskich artystów związanych z akademią i miastem. W polskich muzeach, archiwach, bibliotekach i kolekcjach prywatnych zachowało się wiele zdjęć i dokumentów świadczących o ich pobytach w mieście nad Izarą. Bogate w źródła na ten temat są także zbiory bawarskie, m.in. monachijskiej Biblioteki Narodowej, Nowej Pinakoteki, Muzeum Miejskiego, Archiwum Narodowego, Miejskiego i Bawarskiego oraz wielu innych instytucji i osób prywatnych.
Ważną częścią wystawy były dziewiętnastowieczne reprodukcje dzieł polskich monachijczyków (na wystawie w Suwałkach jest ich tylko część). Zostały na niej przedstawione obrazy, które uległy zniszczeniu lub zaginięciu bądź są dziś trudno dostępne (wiele z nich wprost ze sztalug malarskich trafiało za ocean lub do innych krajów europejskich).

Wystawie „Sygnatura inaczej pisana…” towarzyszy publikacja pt. „Jednodniówka” (w polskiej i niemieckiej wersji językowej), która jest reedycją wydawnictwa artystów polskich (malarzy, pisarzy i muzyków) z 1897 roku, wzbogaconą o artykuły opisujące obecności polskich malarzy w środowisku monachijskim w drugiej połowie XIX wieku.

Autorką koncepcji i scenariusza wystawy jest Eliza Ptaszyńska, historyk sztuki, kustosz Muzeum Okręgowego; współpraca – Zbigniew Fałtynowicz, starszy kustosz. autorem aranżacji jest Witold Błażejowski. Prezentowane na wystawie eksponaty pochodziły ze zbiorów: Biblioteki Publicznej m. st. Warszawy, Instytutu Sztuki PAN w Warszawie, Muzeum Narodowego w Krakowie, Muzeum Okręgowego im. Jacka Malczewskiego w Radomiu, Muzeum Okręgowe w Bielsku Białej, Muzeum Okręgowego w Suwałkach, Nowej Pinakoteki w Monachium, Żydowskiego Instytutu Historycznego w Warszawie.

Top