WINO namiętnością Europy

skanowanie0002Od 11 lutego do 15 kwietnia 2006 roku w Muzeum Okręgowym w Suwałkach można zwiedzać wystawę Wino namiętnością Europy. Premiera ekspozycji odbyła się w Muzeum Podlaskim w Białymstoku. Wystawę przygotowała Krystyna Mazuruk z tegoż muzeum (autorka scenariusza i współautorka aranżacji, wraz z Renatą Maskowicz). Komisarzem ze strony Muzeum Okręgowego w Suwałkach jest Jerzy Siemaszko.

Wino to nie tylko napój towarzyszący posiłkom, ani tym bardziej alkohol służący do wprowadzania się w stan upojenia. Od najdawniejszych czasów towarzyszyło człowiekowi i odgrywało wielką rolę w kształtowaniu się cywilizacji w basenie Morza Śródziemnego i całej Europie. W starożytnej Grecji miało swego boga, Dionizosa. Także starożytni Grecy po raz pierwszy zauważyli walory lecznicze tego trunku. Wielką jego rolę w tradycji judaistycznej odzwierciedlają zapisy zawarte w Starym Testamencie. W kulturze chrześcijańskiej symbolika winnego krzewu, jego owocu, a zwłaszcza wina, które towarzyszy Chrystusowi od cudu w Kanie Galilejskiej po Ostatnią Wieczerzę, jest bardzo wymowna. To właśnie chrześcijaństwo walnie się przyczyniło do rozpowszechnienia się uprawy winorośli w okolice tak na pozór niegościnne, jak Mazury (Krzyżacy), a nawet Wyspy Sołowieckie na Morzu Białym (mnisi prawosławni). Wino bowiem było niezbędne do odprawiania liturgii, a nie można było w średniowieczu liczyć na regularne dostawy z Południa.
Drastyczne ochłodzenie klimatu (tzw. mała epoka lodowa) w XVII i XVIII wieku, pożogi wojenne, a zwłaszcza spadek cen i wzrost importu z krajów cieplejszych, znacznie ograniczyły próby uprawy winorośli w Polsce. Od tego czasu wzrastała także konsumpcja mocnych trunków, zwłaszcza wódki, powodując rozprzestrzenienie się alkoholizmu jako patologii społecznej.
Rewolucja kulturowa w ostatnich latach, po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, oraz globalne zmiany cywilizacyjne powodują w ostatnich dwóch dziesięcioleciach stopniowy odwrót od niszczących mocnych alkoholi i poszerzają krąg zwolenników wina. Ci ostatni też przeżywają ewolucję, coraz częściej wybierając nie ilość, a wyjątkowe walory najlepszych win. Potwierdzono też pozytywny wpływ ich umiarkowanego spożywania na zdrowie. Nawet w chłodniejszej strefie Europy, w tym w Polsce, narasta moda na zakładanie winnic. Można więc mieć nadzieję, że kultura wina w przyszłych latach powróci w całej swej okazałości i przełamie tradycję sławetnej gorzałki. Autorzy ekspozycji Wino namiętnością Europy mają nadzieję, że i ona będzie miała w tym swój skromny udział…

Wystawa składa się z trzech części. „Wokół winnicy” wprowadza nas w magiczny świat uprawy winorośli, zgodnej z rytmem natury i wymagającej wielkiej wiedzy oraz cierpliwości. Zwieńczeniem tej całorocznej pracy jest winobranie, a następnie produkcja samego wina, otoczona nimbem tajemnic i sekretów strzeżonych zazdrośnie przez każdego winiarza.
Kolekcja zabytkowych narzędzi winogrodniczych i winiarskich wprowadza nas w ten niezwykły świat, tak słabo wciąż u nas poznany.
„Winiarnia” to miejsce, gdzie trafia gotowy już trunek, stając się nieodłączną częścią posiłków i przyczyną wyrafinowanych doznań smakowych. Doskonale zrekonstruowane wnętrza dwóch lokali: popularnej tawerny i bardziej wyrafinowanej winiarni pełne są niezwykle interesujących sprzętów i akcesoriów zarówno z odległych, jak i całkiem niedawnych epok.
Trzecia część wystawy to „Kolekcja miłośnika winiarstwa”. Niezwykle bogaty, wartościowy i wysublimowany zbiór sztuki antycznej, malarstwa europejskiego oraz rzemiosła artystycznego. Ukazuje on, jak wielką rolę odgrywały duchowe związki człowieka z winem w inspiracji artystycznej, od czasów starożytnej Grecji i Rzymu po okres nowożytny.

Zarówno samo wino, jak i narosłe wokół niego przez tysiąclecia zjawiska kulturowe to problematyka tak obszerna, że nie sposób jej zmieścić na jednej wystawie. Ledwie dotyka ona wielu problemów, ale w założeniu ma zachęcić zwiedzających do samodzielnego pogłębiania wiedzy na ten temat. Temu też będą służyły prelekcje i prezentacje organizowane w suwalskim muzeum.

Wystawę przygotowano ze zbiorów Muzeum Narodowego w Gdańsku, Muzeum Narodowego w Krakowie, Muzeum Narodowego w Warszawie, Muzeum Okręgowego w Suwałkach, Muzeum Okręgowego w Tarnowie, Muzeum Okręgowego w Toruniu, Muzeum Podlaskiego w Białymstoku, Muzeum Południowego Podlasia w Białej Podlaskiej, Muzeum Zamojskiego w Zamościu, Muzeum Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze oraz kolekcji prywatnej Jerzego Siemaszki.

O wystawie można poczytać również na stronie internetowej Winnice Polskie, a także obejrzeć wywiad nagrany z jej autorami w programie „Gość Dnia” w TVP, Oddział Białystok.

Autorzy fotografii: W. Arasimowicz, J. Siemaszko

Top