DEPOZYTY DZIAŁ SZTUKI 2006 – 2016

Zbiory Działu Sztuki w tym czasie powiększyły się w znaczący sposób. Przybyło 426 eksponatów. Są to obrazy, rysunki, drzeworyty, listy, fotografie …. Zdarza się, że pod jedną pozycją kryje się kilka czy kilkadziesiąt drzeworytów lub fotografii. To wzbogacanie było możliwe dzięki licznym zakupom, realizowanym ze środków własnych Muzeum lub dzięki wsparciu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Miasta Suwałki. Nieliczne zakupy były współfinansowane przez instytucje lub osoby prywatne.

Kolekcja malarstwa powiększyła się o sto sześćdziesiąt pięć obrazów, w tym, tak ważne dla suwalskiej placówki trzy płótna Alfreda Wierusza-Kowalskiego oraz wykonany przez niego rysunek i miniatura na czterech piórach wachlarza malowanego wspólnie przez monachijskich artystów.

Wśród zakupionych prac olejnych znalazły się m.in. dzieła: Władysława Maleckiego, Włodzimierza Łosia, Franciszka Streitta, Kazimierza Alchimowicza, Aleksandra Augustynowicza, Romana Kochanowskiego.

O każdym zakupionym eksponacie można w tym miejscu byłoby napisać rozprawkę o jego znaczeniu dla suwalskich zbiorów (wszystkie zakupy to prace artystów związanych z dziewiętnastowiecznym Monachium), o miejscu ich twórców w historii sztuki polskiej.

Kolekcja wieruszianów Działu Sztuki powiększyła się o 114 dziewiętnastowiecznych drzeworytów sztorcowych – prasowych reprodukcji obrazów Alfreda Wierusza-Kowalskiego. Są one, wobec rozproszenia dorobku malarza, cennym źródłem wiedzy o jego twórczości. Znaczna część drzeworytów została zakupiona dzięki wsparciu zewnętrznemu, ale ich zbiór jest systematycznie powiększany także poprzez wykorzystanie środków własnych.

Inne zakupione eksponaty to prace suwalskich artystów: Stanisława J. Wosia, Haliny Mackiewicz, Jerzego Malinowskiego, Wiesława Szumińskiego i Alojzego Nawrata.

Kupiono także amatorskie, ale o dużej wartości dokumentalnej rysunki ukazujące międzywojenne Suwałki i okolice, srebrną cukiernice wykonaną przez czynnego przez krótki czas w mieście nad Czarną Hańczą złotnika A. Goldmana (!).

Wiele cennych eksponatów pozyskano dzięki wspaniałomyślnym gestom Darczyńców. Marek Turowski, prawnuk Alfreda, wnuk Czesława i syn Joanny Wieruszów-Kowalskich podarował, suwalskiemu muzeum spuściznę malarską swoich przodków. Objęła ona 102 eksponaty (obrazy, studia, szkice), a były wśród nich – oprócz tak ważnych dla Muzeum dzieł Czesława i Joanny – także prace zaprzyjaźnionego z Alfredem czeskiego malarza Frantiska Żeniszka, portret Czesława z żoną i dzieckiem, wykonany przez Ludomira Sleńdzińskiego.

Kilkukrotnie dary przekazała Barbara Lewkowicz (1938 Dubno – 2013 Monachium). Jest to spuścizna twórcza i archiwalna Romana Kochanowskiego (1857 Kraków – 1945 Freising k. Monachium). Artysta przechował kilka pamiątek związanych z zaprzyjaźnionym z nim Alfredem Wieruszem-Kowalskim. Są to listy i fotografie. Przekazana do Suwałk spuścizna objęła kilkanaście obrazów, dziesiątki rysunków, szkicowniki, projekty waz, parawanów, kalendarzy, okładek pism itp., rodzinne fotografie, dokumenty, świadectwa uczestnictwa w życiu artystycznym w Monachium i w Polsce.

W ostatnich latach kolekcja powiększyła się o kilka pomniejszych, ale jednakowo cennych darów: list Maksymiliana Gierymskiego do siostry Klotyldy – dar rodziny Haliny Stępień, historyk sztuki, która poświęciła swoje życie zawodowe twórczości polskich monachijczyków, a szczególnie Maksymilianowi Gierymskiemu. Do Muzeum trafiło jako dar także archiwum i cenna, specjalistyczna biblioteka badaczki.

Inne dary to: rysunek urodzonego w Suwałkach Michała Kuleszy (1878 Suwałki – 1943 Wilno); dwie fotografie Alfreda Wierusza-Kowalskiego z czasów młodości – dar osoby prywatnej; heliograwiura obrazu Tadeusza Ajdukiewicza; akwarela urodzonego pod Sejnami, a związanego z Wilnem Adama Międzybłockiego – dar Iwony Danilewicz; angielska, secesyjna filiżanka, którą podarowała Alicja Lutostańska.

Stała galeria Alfreda Wierusza-Kowalskiego nie byłaby tak reprezentatywna dla twórczości malarza, a jednocześnie tak atrakcyjna, gdyby nie współpraca z wieloma muzeami i kolekcjonerami. Dzięki przekazanemu w zeszłym roku długoterminowemu depozytowi z Muzeum Narodowego w Warszawie na wystawie prezentowane są nastrojowe Wozy chłopskie przed kałużą. Muzeum to przekazało do Suwałk także obrazy Antoniego Kozakiewicza, Kazimierza Alchimowicza, Jana Kauzika i Teodora Axentowicza. Obrazy każdego z tych artystów zdobią najlepsze polskie muzea.

Prywatne depozyty to przede wszystkim prace Alfreda Wierusza-Kowalskiego. Należą do nich: Przeprawa przez bród, Orszak wieśniaków, Żydzi powracający z jarmarku (w tle przedstawienia pokazana jest suwalska ulica), Wesele krakowskie, Wilk, Powrót o zmierzchu, Śmiejąca się dziewczyna. Szczególną pozycję zajmują depozyty Henryka Owsiejewa, znanego Suwalczanina. Na galerii są trzy należące do niego obrazy: Na wiejskim podwórku, Na zwiady i Odpoczywające konie.

Dzięki prywatnym kolekcjonerom suwalczanie mogą oglądać w Muzeum prace najlepszych polskich twórców dziewiętnastego wieku: Józefa Brandta, Józefa Chełmońskiego, Władysława Czachórskiego, Tadeusza Ajdukiewicza, Ludwika Kurellę, Stanisława Bohusza-Siestrzeńcewicza, Franciszka Ejsmonda.

To tylko część wymienionych, a jakże cennych dla polskiego muzealnictwa prac, które stały się własnością suwalskiej placówki dzięki zakupom i darom lub są w niej publicznie eksponowane jako depozyty muzealne lub prywatne.