W PARYŻU Arika Madeyska 1920-2004 Joanna Wierusz – Kowalska 1930-2005
W PARYŻU Arika Madeyska 1920-2004 Joanna Wierusz – Kowalska 1930-2005
Wystawa czynna od 11 czerwca do 10 sierpnia.
Losy Ariki Madeyskiej i Joanny Wierusz-Kowalskiej przeplatały się wielokrotnie – symbolicznie i w rzeczywistości. Obie skończyły studia malarskie na Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie w pracowni Artura Nachta-Samborskiego (1898–1974), związanego wiele lat z ugrupowaniem kapistów. W początkach lat 60. XX wieku wyjechały do Paryża i mimo serdecznych i trwałych kontaktów z krajem, pozostały tam na zawsze. Ich spuścizna twórcza powróciła do Polski, Ariki Madeyskiej do Muzeum Historycznego w Sanoku, Joanny Wierusz-Kowalskiej, w większości, do Muzeum Okręgowego w Suwałkach.
Artystki poznały się w Paryżu. Joanna Wierusz-Kowalska prowadziła tam pracownię konserwacji malarstwa, co zapewniało jej niezależność finansową. Arika Madeyska wspierała swoje nikłe podstawy ekonomicznego funkcjonowania w Paryżu konserwowaniem obrazów. Przez krótki czas pracowała u młodszej koleżanki, która przed podjęciem studiów artystycznych, ukończyła konserwację malarstwa.
Młode Polki obracały się w zbliżonych do siebie, przenikających się kręgach przyjaciół, które obejmowały francuskich twórców. W Paryżu od lat 50. przebywało wielu wybitnych artystów, którzy w tym międzynarodowym centrum sztuki szukali miejsca dla swojej twórczości. Należeli do nich m.in.: Roman Cieślewicz, Alina Szapocznikow, Jan Lenica, Jan Lebenstein, Maria Papa, Mieczysław Janikowski, Eustachy Kossakowski, Józef Czapski, Salvador Dalí, André Breton, Anka Ptaszkowska oraz ludzie związani z emigracją polityczną i literaci, jak np.: Zofia i Zygmunt Hertz, Jerzy Giedroyć, Czesław Miłosz, Marek Hłasko, Witold Gombrowicz, Włodzimierz Odojewski, Andrzej Dobosz. Ten różnorodny krąg ludzi był wyzwaniem i inspiracją dla obu artystek.
Arika Madeyska i Joanna Wierusz-Kowalska w swoich artystycznych poszukiwaniach i wyborach dotarły do malarstwa nieprzedstawiającego, w którym przypisały znaczącą rolę formie kręgu. Na swoich płótnach, jakże różnych, mimo początkowych analogii poprzez związki z twórczością Artura Nachta-Samborskiego, wyrażały emocje i budowały świat odmienny od rzeczywistego, a zgodny z ich pragnieniami i tęsknotami. Pełen siły, wewnętrznego żaru, światła i słońca odkrywanego przez Joannę Wierusz-Kowalską w jej obrazach oraz delikatny, ascetyczny, osobny na oszczędnych w formie i kolorze płótnach Ariki Madeyskiej.
Prace pokazane za suwalskiej ekspozycji prezentują całą twórczość malarek w sposób przekrojowy. Ponad 40 obrazów i 20 rysunków Ariki Madeyskiej oraz ponad 20 płócien Joanny Wierusz-Kowalskiej ukazują początki ich twórczości, dojrzałe dzieła oraz te, pochodzące z ostatnich lat życia.
Jadwiga Arika Orłowska urodziła się 1920 roku w Warszawie w rodzinie ziemiańskiej. W latach 1948–1953 studiowała w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Pięknych w Sopocie. Jej nauczycielem był Artur Nacht-Samborski. Po przeprowadzce do Warszawy w 1955 roku rozpoczęła się jej kariera artystyczna. W 1963 roku wyjechała do Paryża, gdzie osiadła na stałe. W trudnym, początkowym okresie emigracji pracowała w pracowni konserwacji malarstwa prowadzonej przez Joannę Wierusz-Kowalską. Nie zaprzestała własnej twórczości.
Joanna Wierusz-Kowalska-Turowska
Urodziła się 4 lipca 1930 roku w Wilnie. Jej ojcem był malarz Czesław Wierusz-Kowalski (1882–1984), syn wybitnego artysty urodzonego w Suwałkach Alfreda Wierusza-Kowalskiego (1849–1915). W latach 1950–1960 ukończyła wydział konserwacji i wydział malarstwa Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Jej mistrzem był Artur Nacht-Samborski. W 1962 roku wyjechała do Paryża, gdzie zamieszkała na stałe. Prowadziła pracownię konserwacji malarstwa, uprawiając też z powodzeniem własną twórczość. (ep).